Programma Tweede Wereldoorlog

De lezingen zijn via deze pagina en rechtstreeks op ons YouTubekanaal terug te kijken.

Lezingenreeks: De oorlog voorbij

Van 9 april t/m 3 mei besteedt het Drents Archief aandacht aan de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding. In de vierdelige online lezingenreeks De oorlog voorbij, staan we stil bij de bevrijding en de nasleep van de oorlog. 

De bevrijding van Noord-Nederland in het voorjaar van 1945 verliep moeizaam. De nasleep van de oorlog duurde zelfs nog langer. Tienduizenden inwoners uit Noord-Nederland, die met de Duitse bezetter gecollaboreerd hadden, werden in de naoorlogse jaren berecht, terwijl overlevenden van de Holocaust probeerden de draad van hun leven weer op te pakken. Aan herdenken werd toen niet gedacht.

In een vierdelige gratis online lezingenreeks van het Drents Archief gaan achtereenvolgens auteur en historicus Joël Stoppels, journalist en onderzoeker José Martin, historicus dr. Mieke Meiboom en psycholoog/auteur Wendy Geuverink in op deze aspecten van de bevrijding en de nasleep van de oorlog.

1. De bevrijding van Noord-Nederland

Online lezing door Joël Stoppels
De lezing is hier terug te kijken.

De bevrijding van Noord-Nederland verliep moeizaam: de Duitse capitulatie was op 5 mei 1945 een feit maar het duurde nog tot 11 juni 1945 voordat de laatste Duitsers Schiermonnikoog verlieten. Bij Delfzijl vond de laatste veldslag op Nederlands grondgebied plaats tijdens de gevechten om de Delfzijl- Pocket. Vaak draaide het bij de bevrijding om overleven of niet, om vreugde en verdriet. Tijdens deze lezing treedt Joël in de voersporen van de geallieerde militairen tijdens de bevrijding van Noord-Nederland.

• Joël Stoppels is battlefield gids en geaccrediteerd voor Badge No. 70 van de The International Guild of Battlefield Guides. Daarnaast schreef hij een boek over de bevrijding van Noord-Nederland.

2. Herinneren en herdenken

Online lezing door José Martin
De lezing is hier terug te kijken.

Gewoon de draad weer oppakken en doorgaan, dat was voor het merendeel van de overlevenden van de Holocaust het credo van het dagelijks leven in de eerste decennia na de oorlog. Maar steeds weer werden zij herinnerd aan het verlies van familie en vrienden, door starre regelgeving, ambtelijke tegenwerking en omvangrijke papierbergen voor de formele afwikkeling van het verdwijnen van hun geliefden. Aan herdenken werd helemaal niet gedacht, laat staan aan het oprichten van monumenten. In de afgelopen decennia is herdenken steeds belangrijker geworden: hoe is deze omslag van herinneren naar herdenken verlopen? En hoe belangrijk is nog de herinnering?

• José Martin is als medewerker van de afdeling collectie en onderzoeker verbonden aan het Herinneringscentrum Kamp Westerbork

3. Fout in de oorlog?

Online lezing door Mieke Meiboom
De lezing is hier terug te kijken.

Vanaf 1945 werd iedereen, die met de Duitse bezetter gecollaboreerd had, berecht. Deze bijzondere vorm van strafrecht werd Bijzondere Rechtspleging genoemd. In de drie Noordelijke provincies zijn ruim 38.000 mensen geïnterneerd en berecht. Dit college gaat over de vraag hoe de bijzondere rechtspleging werkte of al deze mensen fout waren.

• Dr. Mieke Meiboom promoveerde in 2016 op haar onderzoek naar de bijzondere rechtspleging na de oorlog

4. Hoe lang mag ik blijven? Het verhaal van Truus Stern-van Zuiden

Online lezing door Wendy Geuverink
De lezing is hier terug te kijken.

Wendy Geuverink vertelt, op basis van interviews met Truus Stern-van Zuiden, over de gezellige Joods orthodoxe jeugd van Truus in Hoogeveen, over haar vlucht van onderduikadres naar onderduikadres tijdens de oorlog en de kwetsbaarheid van een jong pubermeisje. En tenslotte over de bevrijding, het verlies van een groot deel van haar familie, de onwelkome ontvangst in Hoogeveen en haar drang en de worsteling om haar leven na de oorlog weer op te bouwen en vorm te geven.

• Wendy Geuverink is psycholoog, theoloog en auteur van het boek ‘Hoelang mag ik blijven? Hoe een Joods meisje dertien onderduikadressen overleefde’ dat gaat over de aangrijpende oorlogsgeschiedenis van Truus Stern-van Zuiden.

Deze lezingenreeks is mede mogelijk gemaakt door Provincie Drenthe, het Mondriaanfonds en het V-fonds (mogelijk gemaakt door de Nationale Postcode Loterij, de Bankgiroloterij en de Nederlandse Loterij).