Auteursrecht is het recht van de maker (auteur) om te beslissen over het al dan niet verveelvoudigen (kopiëren - dupliceren) en/of openbaar maken (publiceren) van zijn/haar werk. Auteursrecht ontstaat vanzelf met het maken van het betreffende werk en hoeft niet geregistreerd te worden. Auteursrecht heeft betrekking op alle tastbare werken van letterkunde, wetenschap of kunst die het resultaat zijn van een oorspronkelijke, creatieve geest. Hieronder vallen onder andere films, foto's, boeken, (grafische) ontwerpen, toneelwerken, gedichten, muzikale composities, (bouw)tekeningen, (aardrijkskundige) kaarten en schilderijen.
Duur
Het auteursrecht op een werk eindigt 70 jaar na de dood van de maker, te rekenen vanaf de eerste januari volgend op het jaar waarin de maker is overleden. Als de maker van een werk dus op 12 november 1985 is overleden, eindigt het auteursrecht op zijn werk op 1 januari 2056.
Gaat het om een werk van een rechtspersoon (een besloten vennootschap of een stichting bijvoorbeeld), dan is de termijn van bescherming korter, namelijk 70 jaar vanaf de eerste rechtmatige openbaarmaking van het betreffende werk. Er is wel een uitzondering: als de natuurlijke persoon die het werk gemaakt heeft bij het werk wordt genoemd, geldt de gewone regel: het auteursrecht eindigt pas 70 jaar na de dood van de maker.
Tijdens zijn/haar leven berust het auteursrecht bij de maker. Na zijn/haar overlijden komt het in handen van de erfgenamen. Bij voortijdige bedrijfsbeëindiging gaan de rechten over op de rechtsopvolger(s). Na het verstrijken van de periode dat het auteursrecht geldt, wordt het betreffende werk tot het publiek domein gerekend en kunnen er geen rechten meer aan worden ontleend op basis van het auteursrecht.
Enkele voorbeelden
Van een foto die gemaakt is in 1930 en waarvan de maker in 1980 is overleden, blijft het auteursrecht gelden tot 1 januari 2051. De auteursrechtperiode duurt in dit geval in totaal (ruim) 120 jaar. Van 1930 tot 1980 berust het auteursrecht bij de maker zelf en van 1980 tot 1 januari 2051 berust het bij de successievelijke erfgenamen.
Het auteursrecht van een bioscoopjournaal dat Polygoon begin 1930 maakte en bovendien in datzelfde jaar in première liet gaan, duurt precies 70 jaar. Dat houdt in dat dit journaal met ingang van 2001 tot het publiek domein behoort.
Uitzonderingen
In bepaalde situaties is het auteursrecht niet van kracht en kan men dus zonder toestemming van de maker zijn/haar werk gebruiken. Deze uitzonderingen zijn bij wet bepaald en gelden in de volgende situaties:
- Citaatrecht: het recht om in het kader van een nieuw werk een fragment uit een bestaand werk te citeren.
- Thuiskopierecht: het recht om voor eigen gebruik (huiselijke kring) een kopie te maken. Een dergelijke thuiskopie mag niet aan derden worden afgegeven.
Verder geldt dat de auteurswet niet van toepassing is op materiaal afkomstig van de overheid, mits het auteursrecht uitdrukkelijk is voorbehouden.
Inbreuk op auteursrecht
Van inbreuk op het auteursrecht is sprake wanneer iemand zonder toestemming creaties die onder het auteursrecht vallen verspreidt of verveelvoudigt, bijvoorbeeld door ze op internet te zetten, af te drukken in een boek of kopieën te geven aan een ander. Wanneer een werk zonder toestemming is gedrukt, op internet gezet of op een andere manier in omloop is gebracht, kan de rechthebbende via de rechter verdere verkoop en verspreiding van zijn werk verbieden en/of een vergoeding vragen voor de geleden schade.
Meer informatie over het auteursrecht
Alles met betrekking tot auteursrecht, makers en gebruikers is te vinden op de website www.auteursrecht.nl.
Disclaimer
De bovenstaande tekst is bestemd ter algemene oriëntatie. Er kunnen geen rechten aan worden ontleend.