1 januari 2024
Aan het begin van elk jaar komt een flinke hoeveelheid archiefstukken beschikbaar voor onderzoekers. Het gaat om documenten die eerder niet, of alleen onder voorwaarden, in te zien waren. Dit jaar zijn dat onder andere documenten van de Krijgsraad te Velde, de autoloze zondag en de Coöperatieve Zuivelfabriek Koekange.
> Download hier de volledige lijst van openbaar gekomen stukken in pdf
De Krijgsraad te Velde doet uitspraak
De Krijgsraad te Velde Noord houdt vanaf 1946 zitting in het Parkhotel in Assen. Hier worden militairen berecht die strafbare feiten hebben gepleegd. Het gaat dan bijvoorbeeld om soldaat Workel uit Ambt-Delden die doet alsof hij ziek is om niet op de kazerne in Eelde aanwezig te hoeven zijn. Hij krijgt twee maanden gevangenisstraf.
Een veel strengere straf staat de Indië-weigeraars te wachten. Tienduizenden Nederlandse soldaten worden vanaf 1946 naar de Republiek Indonesië gestuurd om de kolonie voor Nederland te behouden. Zo’n vierduizend dienstplichtige soldaten weigeren hieraan mee te werken. Op 12 maart 1947 veroordeelt de Krijgsraad vijf Drentse weigeraars. Albert Bruins uit Mantinge, Egbert Alberts uit Beilen, Jacob van Zanten uit Roden, Marinus Schultink uit Hoogeveen en Albertus Bokhorst uit Gasselte krijgen een gevangenisstraf van maar liefst drie jaar opgelegd. Dit is opgetekend in het rolboek van de Krijgsraad dat op 1 januari openbaar is geworden.
Autoloze zondag
Van november 1973 tot en met januari 1974 stelt de Nederlandse regering tien autoloze zondagen in om het olieverbruik te beperken. Mensen met een medisch beroep mogen wel de weg op, mits de autorit noodzakelijk is voor de uitoefening van hun beroep. Voor kraamverpleegsters ligt het anders. Zij moeten een speciale ontheffing aanvragen. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is niet echt gul met het verlenen van de vereiste papieren, zo blijkt uit het archief van Stichting Kruiswerk Drenthe. Een kraamcentrum kan een verpleegster voor één zondag een incidentele vrijstelling geven, daarna moet die weer worden ingeleverd.
Coöperatieve Zuivelfabriek Koekange
De zuivelfabrieken zijn onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van het Drentse platteland. Rond 1900 zijn er zelfs 103 lokale fabriekjes die de melk verwerken tot boter of andere producten. De meeste fabrieken zijn coöperaties waarbij de boeren en boerinnen zelf eigenaar zijn en het bestuur vormen. Het ledenregister van de zuivelfabriek in Koekange uit de jaren 1918-1973 is nu openbaar geworden. De statuten van 1916 zijn er ook in vermeld.
Archiefstukken raadplegen
De volledige lijst met archiefstukken die dit jaar openbaar zijn geworden, is hier te vinden. Onderzoekers kunnen een afspraak maken om de stukken in de studiezaal in te zien.
Bovengenoemde voorbeelden zijn afkomstig uit de volgende archieven:
- Archief Krijgsraad te Velde Noord, toegang 0152, inventarisnummer 5, rolboek, 1946-1948.
- Archief Stichting Kruiswerk Drenthe toegang 0752, inventarisnummer 99, ontheffing rijverbod voor kraamverpleegsters, 1973.
- Archief Zuivelfabrieken in Drenthe, toegang 0801, inventarisnummer 839, ledenregister van de zuivelfabriek te Koekange, 1918-1973.